Blauwvlekkende roodsteelfluweelboleet (Xerocomus cisalpinus)
HoedoppervlakOnderzijdeZijaanzichtHoedoppervlak2
Het mycelium van de blauwvlekkende roodsteelfluweelboleet leeft in nauwe samenwerking (ectomycorrhiza) met verschillende boomsoorten. De paddenstoel kan bij naaldbomen voorkomen (4,10,12,13), maar groeit vooral bij loofbomen (eiken, minder vaak beuken, haagbeuken of ratelpopulieren) in parken, lanen en wegbermen (1,2,4-7,10,14). Het hoedoppervlak is in lichte mate bol en de hoedhuid is bruin van kleur, maar krijgt spoedig barstjes. De buisjes aan de onderzijde van de hoed zijn geel en verkleuren bij beschadiging langzaam blauwgroen. Ze eindigen in grote, hoekige poriën . De poriënlaag is aanvankelijk citroengeel maar krijgt bij oudere exemplaren een groenige aanblik. De steel van de paddenstoel is van boven heldergeel, maar aan de onderkant bedekt met dieprode vezels. Wanneer de steel wordt doorgesneden, verkleurt het bleke vlees bij de steelbasis langzaam blauwgroen. Aan die basis is dan ook dikwijls een stukje steelweefsel te zien dat een purperrode kleur heeft. De hoed van de vruchtlichamen kan een diameter van 10 cm hebben (13), maar blijft meestal kleiner, 4 tot 7 cm (1,2,14). Gangen die maden in de paddenstoel hebben geknaagd en vraatplekken van slakken zien er roodbruin uit (2,9). Uit moleculair-biologisch en morfologisch onderzoek bleek dat X.cisalpinus binnen de groep van de roodsteelfluweelboleten als een afzonderlijke soort kan worden onderscheiden (8).

Naam 
Het Griekse woord xeros betekent "droog" en kome is haardos, dus een Xerocomus is een "droge pruik". Vermoedelijk heeft dit betrekking op het hoedoppervlak van de paddenstoel, dat droog aanvoelt. De soortnaam cisalpinus betekent "aan deze zijde van de Alpen" (4,13). De naamgevers meenden dat de paddenstoel vooral aan de zuidkant (Romeinse kant) van de Alpen voorkwam, maar dat bleek later niet juist te zijn (4,6). De paddenstoel komt voor in een groot deel van Europa, in ieder geval van Z.Spanje (5) tot het zuiden van Scandinavië (11). Xerocomellus cisalpinus, Boletus cisalpinus en Xerocomus chrysenteron f. gracilis zijn synoniemen van Xerocomus cisalpinus (3,7,12,13).

Eetbaarheid/nut 
Blauwvlekkende roodsteelfluweelboleten worden beschouwd als eetbaar, maar de vruchtlichamen zijn waterig en hebben vrijwel geen smaak (13). Alleen in gekookte toestand kan de paddenstoel worden gegeten. Bij het verzamelen van fluweelboleten bestaat echter het risico dat de paddenstoelen zijn besmet met zwameters (zoals de goudgele zwameter). Door zwameters besmette paddenstoelen zijn giftig (9).
 
Waar gevonden 
Wij hebben een aantal exemplaren van de blauwvlekkende roodsteelfluweelboleet aangetroffen in de zuidberm van de Hanckemalaan (groenstrook tussen de verharde weg en een verhard fietspad), bij zomereiken. Iets ten westen van de afslag van de Fazantenlaan.

Literatuur
1. Finsprukken rørhat Xerocomellus cisalpinus (Simonini, H. Ladurner & Peintner) Klofac. In: Danmarks Svampeatlas (svampe.databasen.org).
2. Hills AE (2008) The genus Xerocomus. A personal view, with a key to the British species. Field Mycology 9:77-96.
3. Klofac W (2011) Rotfußröšhrlinge (Gattung Xerocomellus) in aktueller Sicht. Österr Z Pilzk 20:35-43.
4. Lehr T, Schreiner J (2006) Xerocomus cisalpinus für Deutschland nachgewiesen. Z Mykol 72:123-136.
5. Muñoz JA, Cadiñanos Aguirre JA, Fidalgo E (2008) Contribución al catálogo corológico del género Xerocomus en la Peninsula Iberica. Bol Soc Micol Madrid 32:249-277.
6. Noordeloos ME (2007) Hoe raak ik thuis in de boleten - 7. De fluweelboleten (Xerocomus) van Nederland. Coolia 50:1-20.
7. Noordeloos ME (2017) Xerocomus cisalpinus. Document op www.verspreidingsatlas.nl.
8. Peintner U, Ladurner H, Simonini G (2003) Xerocomus cisalpinus sp. nov., and the delimitation of species in the X. chrysenteron complex based on morphology and rDNA-LSU sequences. Mycol Res 107:659-679.
9. Starkblauender Rotfußröhrling. Document op www.123pilze.de.
10. Tanchaud P (2012) Xerocomus cisalpinus Simonini, Ladurner & Peintner . Document op www.mycocharentes.fr.
11. Taylor A, Eberhardt U (200 ) Släktet Xerocomus i Sverige. Svensk Mykologisk Tidskrift 27:35-48.
12. Watling R, Hills A (2004) A new combination for a newly recorded British Bolete. Kew Bull 59:169.
13. Xerocomellus cisalpinus (Simonini, H. Ladurner & Peintner) Klofac. Document op www.first-nature.com.
14. Xerocomus cisalpinus Simonini, H. Ladurner & Peintner . Document op boletales.com.

 Terug naar de soortenlijst