Amoebekorst (Arthonia radiata)
Amoebekorst overzichtAmoebekorst detail
Amoebekorst groeit als pioniersoort op de gladde bast van loofbomen en struiken (2,5), vooral essen (6,8). Het korstmos vormt kleine witte, bleekgrijze of bleek olijfbruine, dunne plakjes die dikwijls door een donkergekleurd prothallus zijn omgeven (2-4). De apotheciën zijn 1-2 mm groot, zwart en “amoebevormig”, d.w.z. rond en van stervormige uitlopers voorzien. Ze zijn niet bepoederd of berijpt (2,4). Volgens een Franse site is de soort vochtminnend en kan hij ook op fijnsparren (Abies) voorkomen (3). Dit korstmos houdt van veel licht en bevindt zich daarom dikwijls aan de zuid– of de oostkant van de stam (7,9). De basenvolgorde van het genoom van de schimmel is grotendeels vastgesteld (1). De alg in het korstmos die voor de fotosynthese zorgt behoort tot het geslacht Trentepohlia (3,4). Algen uit dit geslacht komen ook vrijlevend voor en vormen dan roodbruine vlekken, bij voorbeeld op de stam van populieren.

Naam

De oorsprong van de genusnaam Arthonia is niet bekend. Volgens een Franse site zou het “gespat” betekenen, aangezien de apotheciën op inktvlekken lijken (3). De Latijnse soortnaam radiata betekent “stralend”. Dit wijst op de vorm van de apotheciën, die straalsgewijze uitlopers kunnen hebben. De Nederlandse soortnaam “amoebekorst“ en de Duitse naam “Strahlige Fleckflechte” (10) geven dit ook aan. Arthonia astroidea, Arthonia vulgaris, en Opegrapha atra var. macularis zijn synoniemen van Arthonia radiata (9).

Waar gevonden

Wij hebben thalli van de amoebekorst gefotografeerd in een parkje in Zuidhorn, de Lettelberter Petten, de polder Oude Riet bij Boerakker, het Haarsterbos bij Marum, het Diepsterbos in het Lauwersmeergebied, en houtsingels bij de Allersmaborg. Op de stam van verschillende boomsoorten: els, es, esdoorn, lijsterbes en linde. Inderdaad op nogal lichte plaatsen, en in vochtige bossen 0f lanen.

Literatuur

1. Armstrong EE, Prost S, Ertz D, Westberg M, Frisch A, Bendkisby M (2018) Draft genome sequence and annotation of the lichen-forming fungus Arthonia radiata. Genome Announcements 6(14):e00281-18.
2. Arthonia radiata. Document op Dorset Nature, www.dorsetnature.co.uk.
3. Association Française de Lichénologie, Arthonia radiata (Pers.) Ach. Document op www.afl-lichenologie.fr.
4. Gérault A (z..j.) Arthonia radiata (Pers.) Ach. Document op Marine, Maritime and Oceanic Lichens, www.lichensmaritimes.org.
5. Johansson P, Rydin H, Thor G (2007) Tree age relationships with epiphytic lichen diversity and lichen life history traits on ash in southern Sweden. Ecoscience 14:81-91.
6. Moe B, Botnen A (2000) Epiphytic vegetation on pollarded trunks of Fraxinus excelsior in four different habitats at Grinde, Leikanger, western Norway. Plant Ecology 151:143-159.
7. Plitt CC, Pessin LJ (1924) A study on the effect of evaporation and light on the distribution of lichens. Bull Torrey Bot Club 51:203-210.
8. Silverside AJ (2016) Arthonia radiata (Pers.) Ach. Document op: Images of British Lichens, lastdragon.org.
9. Sparrius L (2012) Amoebekorst. Document op verspreidingsatlas.nl.
10. Strahlige Fleckflechte. Document op www.123pilzsuche.de.

 Terug naar de soortenlijst