Amoebekorst (Arthonia radiata)
Amoebekorst groeit als
pioniersoort op de gladde bast van loofbomen en struiken (2,5), vooral
essen (6,8). Het korstmos vormt kleine witte, bleekgrijze of bleek
olijfbruine, dunne plakjes die dikwijls door een donkergekleurd
prothallus zijn omgeven (2-4). De apotheciën zijn 1-2 mm groot, zwart
en “amoebevormig”, d.w.z. rond en van stervormige uitlopers voorzien.
Ze zijn niet bepoederd of berijpt (2,4). Volgens een Franse site is de
soort vochtminnend en kan hij ook op fijnsparren (Abies) voorkomen
(3). Dit korstmos houdt van veel licht en bevindt zich daarom dikwijls
aan de zuid– of de oostkant van de stam (7,9). De basenvolgorde van het
genoom van de schimmel is grotendeels vastgesteld (1). De alg in het
korstmos die voor de fotosynthese zorgt behoort tot het geslacht Trentepohlia (3,4).
Algen uit dit geslacht komen ook vrijlevend voor en vormen dan
roodbruine vlekken, bij voorbeeld op de stam van populieren.
Naam
De oorsprong van de genusnaam Arthonia is niet
bekend. Volgens een Franse site zou het “gespat”
betekenen, aangezien de apotheciën op inktvlekken lijken (3). De
Latijnse soortnaam
radiata betekent “stralend”. Dit wijst op de vorm van de
apotheciën, die straalsgewijze uitlopers kunnen hebben. De Nederlandse
soortnaam “amoebekorst“ en de Duitse naam “Strahlige Fleckflechte”
(10) geven dit ook aan. Arthonia
astroidea, Arthonia vulgaris, en Opegrapha atra var. macularis zijn
synoniemen van Arthonia
radiata (9).
Waar
gevonden
Wij
hebben thalli van de
amoebekorst gefotografeerd in een parkje in Zuidhorn, de Lettelberter
Petten, de polder Oude
Riet bij Boerakker, het Haarsterbos bij Marum, het Diepsterbos in het
Lauwersmeergebied, en houtsingels bij de
Allersmaborg. Op de stam van verschillende boomsoorten: els, es,
esdoorn, lijsterbes en linde. Inderdaad op nogal lichte plaatsen, en in
vochtige
bossen 0f lanen.
Literatuur
1. Armstrong EE, Prost
S, Ertz D, Westberg M, Frisch A, Bendkisby M (2018) Draft genome
sequence and annotation of the lichen-forming fungus Arthonia radiata.
Genome Announcements 6(14):e00281-18.
2. Arthonia radiata.
Document op Dorset Nature, www.dorsetnature.co.uk.
3. Association
Française de Lichénologie, Arthonia
radiata (Pers.) Ach. Document op www.afl-lichenologie.fr.
4. Gérault A (z..j.) Arthonia radiata
(Pers.) Ach. Document op Marine, Maritime and Oceanic Lichens,
www.lichensmaritimes.org.
5. Johansson P, Rydin
H, Thor G (2007) Tree age relationships with epiphytic lichen diversity
and lichen life history traits on ash in southern Sweden. Ecoscience
14:81-91.
6. Moe B, Botnen A
(2000) Epiphytic vegetation on pollarded trunks of Fraxinus excelsior in
four different habitats at Grinde, Leikanger, western Norway. Plant
Ecology 151:143-159.
7. Plitt CC, Pessin LJ
(1924) A study on the effect of evaporation and light on the
distribution of lichens. Bull Torrey Bot Club 51:203-210.
8. Silverside AJ (2016)
Arthonia radiata
(Pers.) Ach. Document op: Images of British Lichens, lastdragon.org.
9. Sparrius L (2012)
Amoebekorst. Document op verspreidingsatlas.nl.
10. Strahlige
Fleckflechte. Document op www.123pilzsuche.de.
Terug
naar de soortenlijst