De beukwortelzwam is een algemeen voorkomende paddenstoel, die men rond stobben en dode bomen kan aantreffen - vooral op plaatsen waar beuken of eiken zijn gerooid. Hij kan ook groeien op wortels van levende bomen. Volgens sommigen leeft hij dan op afgestorven worteldelen, volgens anderen als parasiet op levend weefsel. De zwam lijkt op de grond te groeien, maar staat ondergronds altijd in verbinding met hout. De lange steel van het vruchtlichaam wortelt bijzonder diep; het ondergrondse gedeelte kan vrijwel even lang zijn als het bovengrondse. Vandaar de Engelse naam "rooting shank" (wortelend scheenbeen, wortelende schacht of wortelende steel) (10). De hoed is aan de bovenzijde slijmerig, gerimpeld en gebocheld, d.w.z. in het bezit van een centrale knobbel. De sporen zijn groot, 12 tot 18.5 x 9 tot 14 µ (4,5). Het mycelium van de beukwortelzwam is goed bestand tegen bevriezing; in een laboratoriumexperiment was het na vier maanden invriezen nog volledig levensvatbaar (6). In geïnfecteerd hout veroorzaakt de paddenstoel witrot, door vooral lignine af te breken.

De beukwortelzwam is bekend onder verschillende namen: Collybia radicata (2) en Oudemansiella radicata (1,3) verwijzen naar dezelfde soort. De soortnaam radicata betekent "wortelend". Volgens sommige onderzoekers zou Xerula radicata van het genus Xerula moeten worden afgesplitst en opnieuw Oudemansiella radicata moeten gaan heten (9).

Alleen de hoed van de beukwortelzwam is eetbaar; de steel is daarvoor te taai. De paddenstoel is echter niet erg smakelijk en niet talrijk genoeg om voor consumptie te worden verzameld. Beukwortelzwammen bevatten antibiotica die de groei van schimmels en gisten kunnen remmen (1). Ze bevatten ook een bloeddrukverlagend middel, de tyrosine hydroxylase remmer oudenon, waarvan de structuur en de biosynthese is opgehelderd (7,8).