Dikrandtonderzwam

De dikrandtonderzwam is een grote, schijfvormige en steelloze, meerjarige houtzwam die groeit op de stammen van allerlei loofbomen, vooral beuk, eik, esdoorn, paardenkastanje en wilg. In zeldzame gevallen kan hij ook naaldbomen (2,5,6) en ginkgo (7) aantasten. De vruchtlichamen kunnen 40 cm breed, 25 cm diep en 10 cm dik worden. Ze zijn hard, knobbelig en aan de bovenzijde dikwijls met roestbruin sporenstof bedekt. Er kunnen meerdere exemplaren dakpansgewijs boven elkaar aanwezig zijn, meestal bij de stamvoet. De bovenzijde van de paddenstoel is cacaobruin van kleur, de onderzijde en de zijkant beige of wit. De poriën aan die onderzijde zijn klein en staan dicht opeen (4 tot 5 per mm). De zwam kan verzwakte bomen via een wond in de bast infecteren. Hij veroorzaakt witrot door vooral de lignine van het hout af te breken en de cellulose relatief ongemoeid te laten, waardoor het hout een sponsachtige structuur krijgt. Na het afsterven van de boom kan de paddenstoel op de dode stobbe nog jaren voortleven (3,10).

De genusnaam Ganoderma betekent "glanzende huid", de soortnaam australe "zuidelijk" (5). Dit laatste heeft mogelijk betrekking op het feit dat de paddenstoel een voorkeur heeft voor warme en zonnige standplaatsen en in de tropen en het Middellandse Zeegebied meer voorkomt dan in het noorden van Europa. Ganoderma adspersum is een synoniem van Ganoderma australe.

Dikrandtonderzwammen zijn voor de mens niet eetbaar. De paddenstoel bevat plantenstoffen met antibacteriële (1) en antitumor (8) werking, naast enzymen die voor biotechnologen interessant zijn omdat ze mogelijk bij afvalverwerking (9) en de afbraak van pesticiden (4) kunnen worden ingezet.

We hebben dIkrandtonderzwammen aangetroffen aan de stamvoet van een oude, doorgezaagde maar nog levende wilg aan de Fanerweg. Deze stam is inmiddels gerooid en afgevoerd. Jonge exemplaren van vermoedelijk dezelfde soort zagen we op stamvoeten van knotwilgen bij de Fazantenlaan en Koperwiek, op een dode stobbe in de zuidwestpunt van het Smitpark en op dode stobben in de houtsingels die de sportvelden omgeven.. Op wandelingen buiten Zuidhorn vonden we de soort ook wel eens, o.a. op een dode, rechtopstaande stam van een beuk in het natuurgebied De Slotplaats bij Bakkeveen (Fr.) en aan de voet van een nog levende maar gedeeltelijk afgestorven oude beuk langs de Achterwei in Olterterp (Fr.).