Geaderde leemhoed

De geaderde leemhoed is een tamelijk grote paddenstoel (hoeddiameter maximaal ruim 10 cm) die leeft van de afbraak van dood plantaardig materiaal. In Nederland (en Engeland) komt hij alleen voor op hout dat door mensen is versnipperd (3). Je zou hem daarom ook "snipperleemhoed" kunnen noemen (2). De paddenstoel werd voor het eerst gezien in een park in Rotterdam (in 1999) en is pas in 2003 voor het eerst beschreven, door Marijke Nauta van het Rijksherbarium in Leiden (9). Tijdens het afgelopen decennium vertoonde hij in Europa een gestadige opmars, die is bevorderd door de gewoonte van tuinbezitters en plantsoenendiensten om hout te versnipperen. Er werden achtereenvolgens vondsten gerapporteerd uit: Nederland, Luxemburg, het Verenigd Koninkrijk (8), Ierland, Frankrijk (10), en uit Spaans Baskenland (4). Aangezien de paddenstoel voor het eerst in een park van een grote havenstad werd waargenomen, ligt de oorsprong van de soort mogelijk buiten Europa (4). Het gaat wellicht om een tropisch of subtropisch organisme, dat op snipperhopen kan gedijen omdat dit relatief warme plaatsen zijn (8). De geaderde leemhoed gedraagt zich als een invasieve exoot, die inheemse soorten kan verdringen en in hun voortbestaan kan bedreigen (6,7).

Het hoedoppervlak van de paddenstoel is in jonge toestand geelwit tot geelbruin van kleur en adervormig gerimpeld. Later spreidt de hoed zich uit en wordt bleker van kleur, hij krijgt dan een umbo (knobbel) in het midden die vrij donker blijft en een lichtere rand (1). De plaatjes aan de onderzijde van de hoed worden in jonge toestand bedekt door een vlies. Bij oudere exemplaren verandert dit vlies in een dunne, hangende ring die een wat rommelige aanblik biedt. De plaatjes aan de onderzijde van de hoed zijn in jonge toestand grijswit of geelachtig maar worden later bruin. De steel is aanvankelijk wit, later geelwit, aan de basis verdikt en daar voorzien van wit dons en witte rhizomorfen (wortelachtige uitlopers).

Volgens de meeste mycologen is de geaderde leemhoed niet eetbaar (1,2). Maar volgens een Britse website smaken de vruchtlichamen uitstekend (5). De maker van die site heeft overigens alleen zichzelf als proefkonijn gebruikt, en heeft maar één keer een maaltje van geaderde leemhoeden genuttigd. Wie verstandig is, laat de zwam staan. Volgens sommige waarnemers hebben de vruchtlichamen een meelgeur (10), volgens anderen (en ook volgens ons) is de geur weinig opvallend.