Gele knotszwam (Clavulinopsis helvola) ?
Gele knotszwam NuisGele knotszwam Nuis 2Oude gele knotszwammen
Gele knotszwammen groeien vaak in bossen: tussen strooisel op de kale bodem, of tussen gras en mos, bij eiken, beuken of dennen (2,3,6), maar de paddenstoel kan ook opduiken in (matig) vochtige heischrale graslanden (1,3,7,10,12,15,16) en in parken of tuinen (3). Het mycelium leeft volgens de meeste mycologen van de afbraak van dood plantaardig materiaal (8), maar volgens het Duitse tijdschrift Der Tintling is het ook een mycorrhiza-partner van bepaalde bomen (9). De vruchtlichamen kunnen 3 tot 6 cm hoog en 2 tot 3.5 mm dik worden. Ze groeien alleen of staan in kleine groepjes (maar niet in dichte bosjes) bij elkaar. De paddenstoel heeft de vorm van een onvertakte, dunne, worm- of cilindervormige knots, meestal met een stompe top, maar soms met een puntig en afgeplat uiteinde. Het bovenste deel van de knots kan een gele lengtegroef hebben (11). Vanwege hun heldergele tot oranjegele kleur zijn de knotsjes ondanks hun kleine afmetingen tamelijk opvallend. De steel is bleker (meer citroengeel) dan de (meer oranjegele) top en de steelbasis is wit (2). Vruchtlichamen op een zonnige plaats zijn doorgaans voornamelijk oranjekleurig, en vruchtlichamen op een beschaduwde plaats meer geel van kleur (4). De sporen worden over de hele oppervlakte van de knots gevormd en zijn opvallend wratvormig gestekeld (2,3). De paddenstoel is gevoelig voor vermesting (8). Hij komt behalve in Europa ook voor in Azië (11).

Naam 
De genusnaam Clavulinopsis betekent: "op Clavulina (een knotsje) gelijkend", de soortnaam helvola (of helveola) "geelwit". Clavulinopsis helvola, Clavaria helvola, Clavaria dissipabilis, Clavaria echinospora, Clavaria inaequalis, Clavaria similis, Donkella helvola en Ramariopsis helvola zijn synoniemen van Clavulinopsis helvola (2,5,12,14). Een Franse website vermeldt nog meer synoniemen (13). De gele knotszwam kan worden verwisseld met de verblekende knotszwam (Clavulinopsis luteo-alba) en ook met de fraaie knotszwam (Clavulinopsis laeticolor). Die lijken qua uiterlijk sterk op de gele knotszwam maar ze hebben gladde sporen (3,4). Achter de titel van deze pagina hebben we daarom maar een vraagteken gezet (want we hebben geen vruchtlichamen verzameld en de sporen niet bekeken).
 
Eetbaarheid/nut 
Gele knotszwammen zijn volkomen smakeloos en bovendien veel te klein en te zeldzaam om als voedsel te worden verzameld (3,6).

Waar gevonden 
We zagen de paddenstoel dikwijls langs een onverhard wandelpad in het Coendersbosch bij Nuis (Gr.).

Literatuur
1. Arnolds E (2015) Wasplatengraslanden in Nederland. Deel I. Ecologische en vegetatiekundige aspecten. Stratiotes 47:45-75.
2. Christiansen MP (1967) Clavariaceae Daniae. Species especially collected in the isle of Zealand. Friesia 8:117-160.
3. Clavulinopsis helvola. Document op fichasmicologicas.com.
4. Clavulinopsis helvola (Pers.) Corner. Document op fungipedia.org.
5. Dubus JP (2014) Contribution à l’étude des Clavariacées ss lato en Mayenne. Fédération des Associations Mycologiques de l’Ouest - Bulletin spécial n° 2.
6. García Bona LM. Clavulinopsis helvola (Fr.) Corner. Document op guiahongosnavarra1garciabona.blogspot.nl.
7. Goldgelbe Wiesenkeule. Document op ausgabe.natur-lexicon.com.
8. Goldgelbe Wiesenkeule, Orangegelbe Keule, Gelbes Mooskeulchen. Document op 123pilze.de.
9. Goldgelbe Wiesenkoralle. Document op tintling.com.
10. Hooijmeijer J (2001) Paddestoelen op Zuiderzeeduintjes. Twirre 12:135-136.
11. Maneevun A, Sanoamuang N (2010) Monograph of eight simple-club shape Clavarioid fungi from Nam Nao National Park based on morphological and molecular biological data. KKU Res J 15:258-270.
12. Marqua J (2014) Gelbes Wiesenkeulchen Clavulinopsis helvola (Persoon: Fries) Corner. Document op pilzflora-ehingen.de.
13. Péan R, Bouet C (2018) Clavulinopsis helvola (Persoon) Corner. Document op mycodb.fr.
14. Petersen RH (1978) Notes on Clavarioid Fungi. XV. Reorganization of Clavaria, Clavulinopsis and Ramariopsis. Mycologia 70:660-671.
15. Ribes Ripoll MA. Clavulinopsis helvola (Pers.) Corner. Document op micobotanicajaen.com.
16. Runge A (1994) Beitrag zur Pilzflora der westfählischen Kalk-Halbtrockenrasen. Z Mykol 60:275-284.

 Terug naar de soortenlijst