Gelobde poederkorst (Lepraria finkii)
De
gelobde poederkorst is een zeer algemeen korstmos, dat groeit op
beschaduwde plaatsen, vooral op de stambasis van bomen in bosachtige
omgeving, maar soms ook hogerop de stam, en op rotsen, muren en de
bodem (1,8,11). Op weg- en laanbomen is de soort ook te vinden, vooral
op
iepen, essen en esdoorns (4,7). De groeiplaatsen zijn meestal beschut
tegen directe regen
(2). Het thallus van dit korstmos is appelgroen tot grijsgroen van
kleur, en bestaat uit donzige korreltjes die 0,4-0,5 mm groot kunnen
worden. Wanneer een van die korreltjes afbreekt en door de wind of door
regenwater wordt verspreid, kan zich uit zo'n korreltje (waarin zowel
alg- als schimmelcellen aanwezig zijn) een nieuw korstmos vormen (9).
Het thallus van de gelobde poederkorst kan tijdens de groei dunne
draadjes ontwikkelen of er erg
poederachtig gaan uitzien (1,5,10). Uiteindelijk kan het behoorlijk dik
worden, wel 3 mm (2). Een wit, donzig merg dat zich onder het
thallusoppervlak bevindt is op sommige plaatsen zichtbaar (1,6,7). De
rand
van het thallus is niet scherp afgegrensd, en soms gelobd. Apotheciën
ontbreken (2). Volgens
een Fins onderzoek komen korstvormige soorten zoals de gelobde
poederkorst meer voor in natuurlijke bossen dan in intensief beheerde
productiebossen en treden ze vooral op in de vroege stadia van
schorsverwering om bij voortgaande verwering weer te verdwijnen (3).
De fotobiont van de
gelobde poederkorst is een alg uit het geslacht Trebouxia (5).
Dit
korstmos heeft een zeer groot verspreidingsgebied: het komt voor in
Europa, Azië, Afrika, Noord en Zuid Amerika, Australië en Nieuw Zeeland
(5,10). Alleen op Antarctica ontbreekt het (10). De
soort is bestand tegen luchtverontreiniging en verontreiniging van de
groeiplaats met zware metalen (5,6).
Naam
De genusnaam Lepraria betekent
"melaats". Deze heeft betrekking op de fijnkorrelige, korstvormige
aanblik van het thallus (9). De soortnaam finkii is
een eerbetoon aan de Amerikaanse lichenoloog Bruce Fink (1861-1927),
die gedurende de laatste decennia van zijn leven hoogleraar botanie was
aan Miami University (9). Lepraria
lobificans is een synoniem van Lepraria finkii (1,7).
Andere synoniemen zijn:
Leproloma
lobificans, Crocynia aliciae, Crocynia americana, Crocynia andrewii,
Crocynia finkii, Crocynia mollissima, Crocynia nagasakiana en Crocynia subaeruginosa
(5). Ook Lepraria
santosii wordt beschouwd als een synoniem (6).
De gewone poederkorst (Lepraria incana)
is een korstmos dat sterk op de gelobde poederkorst lijkt, maar het
thallus van die soort heeft fijnere en gladdere korrels, en is wat meer
blauwgroen van kleur. Bovendien is er bij de gewone poederkorst geen
donzige witte onderlaag
zichtbaar (1).
Waar
gevonden
We
hebben dit korstmos o.a. gevonden in het Coendersbosch bij Nuis (Gr.)
waar het groeit op de stam van bomen op vochtige, beschaduwde plaatsen.
Ook zagen we het op het verticale, beschaduwde oppervlak van
een
stenen muurtje rond het terrein van de RK kerk in Ootmarsum (Ov.). In
Zuidhorn groeit de soort ongetwijfeld, maar daar hebben we hem nog
nooit aangemeld.
Literatuur
1. Brabban D, Sutcliffe
M (2021) Lepraria finkii.
Document op britishlichensociety.org.uk.
2. Gelobde poederkorst.
Document op nl.wikipedia.org.
3.
Kantelinen A, Purhonen J, Halme P, Myllys L (2022) Growth form matters
- Crustose lichens on dead wood are sensitive to forest management.
Forest Ecology and Management 524:120629.
4. Kubiak D, Osyczka P
(2019) Tree avenues as reservoir for epiphytic lichens in deforested
landscapes. Herzogia 32:398-420.
5. Laundon JR (1992) Lepraria in the
British isles. Lichenologist 24:315-350.
6. Lendemer JC (2013) A
monograph of the crustose members of the genus Lepraria Ach. s. str.
(Stereocaulaceae, Lichenized Ascomycetes) in North America
north of Mexico. Opuscula Philolichenum 11:27-141.
7. Lepraria lobificans.
Document op irishlichens.ie.
8.
Mitchell RJ, Hewison RL, Beaton J, Douglass JR (2021) Identifying
substitute host tree species for epiphytes: The relative importance of
tree size and species, bark and site characteristics. Appl Veg Sci
24:e12569.
9. Porter D (2022) Fink's
Fluffy Dust Lichen. Document op birdwatching.com.
10. Tsurykau A,
Golubkov V, Bely P (2016) The genus Lepraria (Stereocaulaceae,
lichenized Ascomycota) in Belarus. Folia Cryptog
Estonica 53:43-50.
11. Wilkie IC (2020)
The lichens of Glasgow Botanic Gardens. The Glasgow Naturalist 27:77-85.
Terug naar de soortenlijst