Gewone stippelkorst (Verrucaria nigrescens)
Gewone
stippelkorst is een heel algemeen korstmos dat groeit op kalkhoudend
gesteente, kalkhoudende muren, bestratingen, beton, cement en mortel
(2,11). Ook op kiezels, schelpen en daken kan het worden aangetroffen.
De soort heeft een voorkeur voor zonnige plaatsen (5,6). Het thallus is
bruinzwart of zwartachtig, en door barstjes in kleine eilandjes (areolen,
0,2-0,8 mm diameter) opgesplitst. Onder deze groeven bevindt zich een
doorlopend, continu, zwart hypothallus (2,10,11). Het korstmos is
meestal min of meer rond van vorm, maar kan soms een onregelmatig,
groot oppervlak beslaan (7). Wanneer het thallus nat is, kan het er
groenachtig zwart uitzien (8). Peritheciën
(vruchtlichamen
van de schimmel) kunnen aanwezig zijn, ze zijn zwart en glanzend, klein
(diameter 0,2-0,4 mm) en voor de helft of drie kwart van hun lengte in
het thallus ingezonken (2,5,11). Allerlei landslakjes voeden zich graag
met thallusweefsel van de gewone stippelkorst (4). Vanwege de
donkere kleur van de thalli warmt het onderliggende gesteente sneller
op en worden daar aanzienlijk hogere temperaturen bereikt dan in kale,
bleekgekleurde kalksteen optreden (3). Omdat temperatuurveranderingen
worden versneld en temperatuur gradiënten steiler worden, vergroot het
korstmos de gevoeligheid van gesteente voor verwering (3). In
tegenstelling tot sommige andere korstmossen die op kalksteen groeien
bevatten thalli van de gewone stippelkorst maar weinig calcium oxalaat
(9).
Naam
De genusnaam Verrucaria is
afgeleid van het Latijnse woord verruca,
dat “wrat” betekent. In Engeland worden korstmossen die tot dit genus
behoren, “wart lichens” genoemd. Nigrescens betekent
“zwartachtig”. Verrucaria
tectorum en Verrucaria
umbrinula zijn synoniemen van Verrucaria nigrescens,
hoewel sommige auteurs dit als drie afzonderlijke soorten beschouwen
(5). Verrucaria opiziana
en Lithoicea nigrescens
zijn andere synoniemen van Verrucaria
nigrescens (5).
Waar
gevonden
Wij
hebben thalli van de gewone stippelkorst gevonden op liggende
grafzerken bij het kerkje van Westerbroek (Gr.). Zulke zerken zijn een
gangbare groeiplaats voor dit korstmos in Nederland (1) en ook in
Engeland (6).
Literatuur
1.
Aptroot A, Spier L (1995) Lichenen op de Portugees Israëlitische
Begraafplaats te Ouderkerk a/d Amstel. Buxbaumiella 38:52-54.
2. Association
Française de Lichénologie. Verrucaria
nigrescens. Document op www.afl-lichenologie.fr.
3. Carter NEA, Viles HA
(2004) Lichen hotspots: raised rock temperatures beneath Verrucaria nigrescens
on limestone. Geomorphology 62:1-16.
4. Fröberg L, Baur A,
Baur B (1993) DIfferential herbivore damage to calcicolous lichens by
snails. Lichenologist 25:83-95.
5. Krezewicka B (2012)
A revision of Verrucaria
s.l. (Verrucariaceae) in Poland. Polish Bot Stud 27:3-143.
6. Orange A (2013)
British and Other Pyrenocarpous Lichens. British Lichen Society,
Workshop Pyrenocarps on Rock, Keswick, UK.
7. Schwarze
Mauerkruste. Document op www.123pilzsuche.de.
8. Silverside AJ
(2013) Verrucaria
nigrescens Pers. Document op lastdragon.org [Images of
British Lichens].
9.
Syers JK, Birnie AC, Mitchell BD (1967) The calcium oxalate content of
some lichens growing on limestone. Lichenologist 3:409-414.
10. Verrucaria nigrescens.
Document op fungi.myspecies.info [Fungi of Great Britain and Ireland]
11. Verrucaria nigrescens f.
nigrescens. Document op www.dorsetnature.co.uk
[Dorset Nature]
Terug naar de soortenlijst