Grijze slanke amaniet

De grijze slanke amaniet is een ectomycorrhiza-partner van allerlei boomsoorten - vooral populieren, eiken, berken en hazelaars, in Midden Europa en Azië ook beuken en diverse naaldbomen (6,7,10). De paddenstoel komt behalve in bossen ook voor in grazige bosranden en in lanen, wegbermen en slecht onderhouden gazons. Hij lijkt bodemverstoring goed te verdragen. De hoed kan een doorsnee van 10 cm hebben. Hij is aanvankelijk eivormig, later kegelvormig en ten slotte vlak uitgespreid, dikwijls met een kleine umbo (knobbel) in het midden. De hoedrand is geribbeld of gegroefd. Het hoedoppervlak is grijs tot grijsbruin van kleur, metaalachtig glanzend en een beetje vettig. Er kunnen resten van het velum universale op de hoed achterblijven, in de vorm van grauwwitte schubben. De plaatjes aan de onderzijde zijn wit tot bleekgrijs en vrij dicht opeen staand. De steel is slank en aan de bovenzijde smaller dan onderaan. Hij kan 8 tot 22 cm hoog en 0.5 tot 2 cm breed worden, is bros en wordt uiteindelijk hol. De steelbasis is niet knolvormig verdikt en een ring om de steel ontbreekt (3,8). Aan de steelvoet is wel een gelobde beurs aanwezig, die grijsachtig of roodbruin kan verkleuren. Het oppervlak van de steel is fijn bepoederd of berijpt.

Naam
Amanita is een oude aanduiding van een paddenstoel. De soortnaam vaginata betekent "door een schede omgeven", dit heeft betrekking op de beurs aan de steelvoet (2). Amanitopsis vaginata, Agaricus plumbeus en Vaginata plumbea zijn synoniemen van Amanita vaginata (3).

Eetbaarheid/nut
In rauwe toestand is de grijze slanke amaniet giftig. De vruchtlichamen bevatten chemische stoffen die rode bloedcellen kapotmaken (2). Door grondig verhitten worden deze vernietigd. In gekookte of gebakken toestand is de paddenstoel daarom eetbaar (2). Vanwege de kans op verwisseling met giftige soorten is het echter niet verstandig om slanke amanieten te nuttigen. De zwam heeft bovendien weinig smaak (6). Koeien schijnen hem toch graag te eten (1,6). Biotechnologen zijn geinteresseerd in enzymen (esterases) uit de paddenstoel, die voor industriële productieprocessen kunnen worden aangewend (5). De vruchtlichamen bevatten bovendien een bijzonder aminozuur, ß-methyleen-L-norleucine (4) en plantenstoffen die vrije radicalen kunnen wegvangen (9).

Waar gevonden
Grijze slanke amanieten verschenen dikwijls in de oostberm van het Hoendiep O-zijde (tussen de Gabrug en de Sloep), maar omdat de daar aanwezige Canadapopulieren zijn gerooid is de paddenstoel er verdwenen. Ze groeien nog wel in de bermen van de Zuiderweg (vooral waar deze overgaat in de Klinckemalaan), in de zuidberm van de Brilweg (tussen Zilverschoon en Kortenaer) en in de bermen van de Mokkenburgweg in Noordhorn. Steeds in de nabijheid van grote, oude populieren.