Kalkschotelkorst (Lecanora albescens)
Kalkschotelkorst is een korstmos met een wit, bobbelig thallus dat dikwijls in kleine areolen
(eilandjes) is opgesplitst en bleekbruine apotheciën heeft met een
witte rand. Kalkschotelkorst groeit meestal op muren, rotsen,
grafmonumenten, beton, cement en dijkbeschoeiingen, maar soms ook op
verweerde houten palen en stoffige boomschors (4,5,8). Lecanora albescens
wordt beschouwd als een pioniersoort die in staat is om nieuwe betonnen
oppervlakken in beslag te nemen (6). In Polen werd dit korstmos ook op
afgedankte autobanden, eterniet en metaal aangetroffen (7). Het
korstmos is kalkminnend en houdt van zonnige groeiplaatsen. Door
oxaalzuur uit te scheiden kan de schimmelpartner een stenen oppervlak
aantasten, calciumoxalaat vormen (1) en calcium opnemen (2). De
fotobiont in het korstmos is een groene alg uit het geslacht Trebouxia (3,4). Lecanora albescens
is stikstofminnend en goed bestand tegen vervuiling en vogelpoep
(3,4,8). Thalli van de kalkschotelkorst kunnen worden aangetast door de
parasitaire schimmel Arthonia apotheciorum. Door deze aantasting verkleuren de apotheciën van het korstmos van bleekbruin naar zwart (9,11). Verwantschappen binnen de Lecanora dispersa
(verborgen schotelkorst) groep zijn onderzocht met
moleculair-biologische technieken. Volgens dit onderzoek is de
kalkschotelkorst één enkele soort (10).
Naam
Lecanora (afgeleid van lekanè en hora) betekent “mooi schaaltje” of “mooi kommetje”, dit heeft betrekking op de aanblik van de apotheciën. Albescens betekent “wit wordend”. Myriolecis albescens is een synoniem van Lecanora albescens (4).
Waar gevonden
Wij
hebben kalkschotelkorst gevonden op de zuidmuur van het kerkje van
Ezinge (Gr.) en op de zuidkant van een muur langs de kruidentuin van
het landgoed Ewsum in Middelstum (Gr.). In beide gevallen was het
substraat baksteen.
Literatuur
1.
Ariño X, Ortega-Calvo JJ, Gomez-Bolea A, Saiz-Jimenez C (1995) Lichen
colonization of the Roman pavement at Baelo Claudia (Cadiz, Spain):
biodeterioration vs. bioprotection. Science of the Total Environment
167:353-363.
2.
Ascaso C, Ollacarizqueta MA (1991) Structural relationship between
lichen and carved stonework of Silos Monastery, Burgos, Spain. Int.
Biodeterioration 27:337-349.
3. Association Française de Lichénologie (2010) Lecanora albescens (Hoffm.) Brandth. & Rostr. Document op www.afl-lichenologie.fr.
4. Gérault A. Myriolecis albescens (Hoffm.) Sliwa, Zhao Xin & Lumbsch forme sur roche calcaire. Document op www.lichensmaritimes.org.
5. Lecanora albescens. Document op www.dorsetnature.co.uk [Dorset Nature]
6. Matwiejuk A (2009) Lichens of the cemeteries in Bialystok (North-Eastern Poland). Botanika-Steciana 13:49-56.
7.
Matwiejuk A, Korobkiewicz K (2012) Lichens of Narew and its
surroundings (Podlasie, North-Eastern Poland). Botanika-Steciana
16:93-100.
8.
Piervittori R, Sampo S (1988) Lichen colonization on stoneworks:
Examples from Piedmont and Aosta Valley. Studia Geobotanica 8:73-75.
9. Silverside AJ (2013) Lecanora albescens (Hoffm.) Branth & Rostr. Document op lastdragon.org [Images of British Lichens]
10. Sliwa L, Miadlikowska J, Redelings BD, Molnar K, Lutzoni F (2012) Are widespread morphospecies from the Lecanora dispersa group (lichen-forming Ascomycota) monophyletic? Bryologist 115:265-277.
11. Wolfskeel DW (2003) Twee nieuwe licheenparasieten voor Nederland: Arthonia apotheciorum [A.clemens] en Tremella phaeophysciae. Buxbaumiella 63:54-56.
Terug naar de soortenlijst