Kalkschotelkorst (Lecanora albescens)
Kalkschotelkorst1Kalkschotelkorst2
Kalkschotelkorst is een korstmos met een wit, bobbelig thallus dat dikwijls in kleine areolen (eilandjes) is opgesplitst en bleekbruine apotheciën heeft met een witte rand. Kalkschotelkorst groeit meestal op muren, rotsen, grafmonumenten, beton, cement en dijkbeschoeiingen, maar soms ook op verweerde houten palen en stoffige boomschors (4,5,8). Lecanora albescens wordt beschouwd als een pioniersoort die in staat is om nieuwe betonnen oppervlakken in beslag te nemen (6). In Polen werd dit korstmos ook op afgedankte autobanden, eterniet en metaal aangetroffen (7). Het korstmos is kalkminnend en houdt van zonnige groeiplaatsen. Door oxaalzuur uit te scheiden kan de schimmelpartner een stenen oppervlak aantasten, calciumoxalaat vormen (1) en calcium opnemen (2). De fotobiont in het korstmos is een groene alg uit het geslacht Trebouxia (3,4). Lecanora albescens is stikstofminnend en goed bestand tegen vervuiling en vogelpoep (3,4,8). Thalli van de kalkschotelkorst kunnen worden aangetast door de parasitaire schimmel Arthonia apotheciorum. Door deze aantasting verkleuren de apotheciën van het korstmos van bleekbruin naar zwart (9,11). Verwantschappen binnen de Lecanora dispersa (verborgen schotelkorst) groep zijn onderzocht met moleculair-biologische technieken. Volgens dit onderzoek is de kalkschotelkorst één enkele soort (10).

Naam

Lecanora (afgeleid van lekanè en hora) betekent “mooi schaaltje” of “mooi kommetje”, dit heeft betrekking op de aanblik van de apotheciën. Albescens betekent “wit wordend”. Myriolecis albescens is een synoniem van Lecanora albescens (4).


Waar gevonden

Wij hebben kalkschotelkorst gevonden op de zuidmuur van het kerkje van Ezinge (Gr.) en op de zuidkant van een muur langs de kruidentuin van het landgoed Ewsum in Middelstum (Gr.). In beide gevallen was het substraat baksteen.

Literatuur

1. Ariño X, Ortega-Calvo JJ, Gomez-Bolea A, Saiz-Jimenez C (1995) Lichen colonization of the Roman pavement at Baelo Claudia (Cadiz, Spain): biodeterioration vs. bioprotection. Science of the Total Environment 167:353-363.
2. Ascaso C, Ollacarizqueta MA (1991) Structural relationship between lichen and carved stonework of Silos Monastery, Burgos, Spain. Int. Biodeterioration 27:337-349.
3. Association Française de Lichénologie (2010) Lecanora albescens (Hoffm.) Brandth. & Rostr. Document op www.afl-lichenologie.fr.
4. Gérault A. Myriolecis albescens (Hoffm.) Sliwa, Zhao Xin & Lumbsch forme sur roche calcaire. Document op www.lichensmaritimes.org.
5. Lecanora albescens. Document op www.dorsetnature.co.uk [Dorset Nature]
6. Matwiejuk A (2009) Lichens of the cemeteries in Bialystok (North-Eastern Poland). Botanika-Steciana 13:49-56.
7. Matwiejuk A, Korobkiewicz K (2012) Lichens of Narew and its surroundings (Podlasie, North-Eastern Poland). Botanika-Steciana 16:93-100.
8. Piervittori R, Sampo S (1988) Lichen colonization on stoneworks: Examples from Piedmont and Aosta Valley. Studia Geobotanica 8:73-75.
9. Silverside AJ (2013) Lecanora albescens (Hoffm.) Branth & Rostr. Document op lastdragon.org [Images of British Lichens]
10. Sliwa L, Miadlikowska J, Redelings BD, Molnar K, Lutzoni F (2012) Are widespread morphospecies from the Lecanora dispersa group (lichen-forming Ascomycota) monophyletic? Bryologist 115:265-277.
11. Wolfskeel DW (2003) Twee nieuwe licheenparasieten voor Nederland: Arthonia apotheciorum [A.clemens] en Tremella phaeophysciae. Buxbaumiella 63:54-56.

Terug naar de soortenlijst