Kleine blauwkorst (Porpidia crustulata)
Kleine
blauwkorst is een korstmos met een dun, grijswit tot grijsbruin
thallus, dat groeit op zuur gesteente, zoals zandsteen en graniet,
keien en kiezelstenen (1,4,5,8), zowel op zonnige als op meer
beschaduwde plaatsen (9). In Schotland (Aberdeenshire) is de soort ook
aangetroffen op oude muren (10). Individuele thalli worden vaak van
elkaar gescheiden door een dunne, zwarte lijn. De apotheciën zijn
meestal talrijk, klein (0.2-1 mm), zwart en onberijpt. Ze kunnen in
groepjes bij elkaar staan, zijn aanvankelijk plat maar later enigszins
bol (1). Onder de apotheciën kan er een blauw pigment aanwezig zijn
(4). In de Schotse hooglanden groeit kleine blauwkorst als pioniersoort
op flinke hoogte, boven sneeuwvelden die in het voorjaar lang blijven
liggen (2). Op ijzerhoudend gesteente kan het thallus oranje-achtig
verkleuren (3). De alg in kleine blauwkorst is een onbekende Chlorella soort (6). In een Chinees onderzoek groeide het korstmos 0,4 tot 0,6 mm per jaar (7).
Naam
De genusnaam Porpidia is van twee Griekse woorden afgeleid: het woord porpè, dat “speld” of “gesp”, en het woord idios,
dat “afzonderlijk” of “apart” betekent. Volgens een Franse site heeft
deze naam betrekking op het buisje van op elkaar geplaatste ringen dat
zich aan de bovenkant van de asci van de schimmel bevindt (1). De
Latijnse soortnaam crustulata betekent “met een korst bedekt”.
Waar gevonden
We
hebben thalli van de kleine blauwkorst aangetroffen op blokken
natuursteen die in het Smitpark in Zuidhorn zijn neergelegd.
Vermoedelijk is het korstmos ooit met de steenblokken aangevoerd (in
1995), maar het houdt al jarenlang stand.
Literatuur
1. Association Française de Lichénologie. Porpidia crustulata. Document op www.afl-lichenologie.fr.
2.
Fryday AM (2001) The lichen vegetation associated with areas of late
snow-lie in the Scottish Highlands. Lichenologist 33:121-150.
3. Gérault A. Porpidia crustulata (Ach.) Hertel et Knoph. Document op www.lichensmaritimes.org.
4. Gowan SP, Ahti T (1993) Status of the lichen genus Porpidia in eastern Fennoscandia. Ann Bot Fennici 30:53-75.
5. Jablonska A (2008) The lichen genus Porpidia in Poland I. P.cinereoatra and P.crustulata. Herzogia 21:41-49.
6. Li B, Feng J, Xie S (2013) Morphological and phylogenetic study of algal partners associated with the lichen-forming fungus Porpidia crustulata from the Guancen Mountains, northern China. Symbiosis 61:37-46.
7. Li B, Feng J, Xie S (2014) Relationship between the algal partners and the growth of lichen-forming fungus Porpidia crustulata. Symbiosis 62:101-109.
8. Porpidia crustulata. Document op www.dorsetnature.co.uk [Dorset Nature] en www.irishlichens.ie [Irish Lichens].
9.Vidonne L (1998) Des lichens sur le sable. Meylania 15:12-22.
10.
Wolseley PA, Stofer S, Mitchell R, Truscott AM, Vanbergen A, Chimonides
J, Scheidegger C (2006) Variation of lichen communities with landuse in
Aberdeenshire, UK. Lichenologist 38:307-322.
Terug naar de soortenlijst