Muurschotelkorst (Lecanora muralis)
Muurschotelkorst
is een algemeen korstmos dat meestal groeit op steen (bakstenen muren,
beton, cement, tegels, dakpannen, basaltkeien) en soms op stoffig hout.
De soort is stikstofminnend, relatief goed bestand tegen vervuiling en
houdt van goed belichte plekken. Het thallus is geelgroen, aan de rand
gelobd, vaak wat bruinachtig in het midden, en 2 tot 10 cm in doorsnee.
Apotheciën zijn meestal in groot aantal aanwezig, zittend, lichtbruin
met geelgroene rand, en 0,5-1,5 (3) mm groot. De fotobiont in het
korstmos is een groene alg uit het geslacht Trebouxia
(1,7,10). In een Duits onderzoek is de muurschotelkorst gebruikt als
monitor voor de luchtkwaliteit. Vooral de depositie van zware metalen
bleek op grond van analyse van de thalli goed geschat te kunnen worden
(3). De invloed van milieufactoren als watergehalte, temperatuur,
lichtsterkte en CO2 concentratie op de fotosynthese van dit korstmos is
vastgesteld. Vooral het watergehalte bleek een zeer belangrijke rol te
spelen (4-6). De thalli zijn goed bestand tegen korte perioden van
uitdroging, maar niet tegen kurkdroogte die langer dan enkele maanden
aanhoudt (8). Muurschotelkorst komt over de hele wereld voor (7). De thalli bevatten antioxidanten en stoffen met bacteriedodende en antikanker-eigenschappen (9).
Naam
De genusnaam Lecanora (afgeleid van lekanè en hora) betekent “mooi schaaltje” of “mooi kommetje”, deze heeft betrekking op de apotheciën. Muralis betekent “van muren”. Protoparmeliopsis muralis is een synoniem van Lecanora muralis (2).
Waar gevonden
We
hebben muurschotelkorst op allerlei plaatsen aangetroffen, meestal op
horizontale oppervlakken: trottoirbanden, betonnen muurtjes,
stenen grafmonumenten, een stenen dijkbeschoeiing, en ook eens op het
loopvlak van een houten bruggetje, onder kippengaas (in Zuidhorn,
Briltil, Boerakker, Grootegast en Termunten).
Literatuur
1. Association Française de Lichénologie, Lecanora muralis (Schreb.) Rabenh. subsp. muralis. Document op: www.afl-lichenologie.fr.
2. Hawksworth DL, Lumbsch HT, Scholz P, Leavitt SD, Seaward MRD (2015) Proposal to conserve the name Lichen muralis (Lecanora muralis, Protoparmeliopsis muralis) with a conserved type (Ascomycota: Lecanorales: Lecanoraceae). Taxon 64:1316-1317.
3. Lambrecht S (2001) Lecanora muralis: eine epilitische Krustenflechte als Biomonitor für luftgetragene Spurenmetalle. Dissertation, TU Bergakademie Freiberg.
4. Lange OL (2002) Photosynthetic productivity of the epilithic lichen Lecanora muralis:
Long-term field monitoring of CO2 exchange and its physiological
interpretation I. Dependence of photosynthesis on water content, light,
temperature, and CO2 concentration from laboratory measurements. Flora
197:233-249.
5. Lange OL (2003) As above, II. Diel and seasonal patterns of net photosynthesis and respiration. Flora 198:55-70.
6.
Lange OL (2008) Diel and seasonal courses of ambient carbon dioxide
concentration and their effect on productivity of the epilithic lichen Lecanora muralis in a temperate, suburban habitat. Lichenologist 40:449-462.
7. Lecanora muralis. Document op en.wikipedia.org.
8.Lüttge U (2013) Desiccation tolerance of the epilithic lichen Lecanora muralis (Schreb.) Rabenh. in the temperate climate. Flora 208:233-237.
9. Rankovic BR, Kosanic MM, Stanojkovic TP (2011) Antioxidant, antimicrobial and anticancer activity of the lichens Cladonia furcata, Lecanora atra and Lecanora muralis. BMC Complementary and Alternative Medicine 11:97.
10. Silverside AJ. Lecanora muralis (Schreb.) Rabenh. Document op lastdragon.org [Images of British Lichens]
Terug naar de soortenlijst