De paarse korstzwam is een saprofiet en zwakte-parasiet die stammen en takken van loofbomen (wilg, berk, populier, es, beuk, iep, haagbeuk, eik, esdoorn, plataan, sering, meidoorn, pruim, appel, peer) en naaldbomen (den, spar, levensboom) aantast (1,2). De vruchtlichamen kunnen als een platte korst (resupinaat) op het hout liggen, maar ook de vorm hebben van afstaande, elkaar overlappende hoedjes met een golvende, bleke rand (zie foto's linksboven). De bovenzijde is viltig en paarsbruin van kleur. De rand en de onderzijde zijn helderder (lichter) paars. Bij veroudering kan de paddenstoel grijs verkleuren (1,2). In vruchtbomen (vooral pruim, kers, abrikoos en perzik, maar ook appel en peer) kan de schimmel loodglansziekte veroorzaken. Een steeds groter deel van de bladeren wordt dan zilverachtig van kleur, omdat de opperhuid van het blad loslaat en er ruimte tussen het bladoppervlak en het bladmoes ontstaat. De aangetaste bladeren vallen vroeger af dan normaal en aangetaste takken kunnen van de boom afbreken. Uiteindelijk kan de ziekte tot de dood van de boom leiden (2,6,7). De paddenstoel veroorzaakt in het aangetaste hout witrot (11,12). De schimmel heeft een hoge groeisnelheid en een relatief korte levenscyclus (12,13). In een Engels (en een Duits) onderzoek behoorde de paarse korstzwam tot de soorten die het eerst (binnen 24 weken) op een doorgezaagde boomstam verschenen, maar na 52 en 97 weken aanmerkelijk minder vaak aanwezig waren (3,12,13). De paddenstoel komt in landen met een gematigd klimaat over de hele wereld voor (14), maar ontbreekt in mediterrane en tropische gebieden (13).

De genusnaam Chondrostereum is van twee Griekse woorden afgeleid: het woord chondros dat "kraakbeenachtig" of "korrelig", en het woord stereos dat "hard" betekent. De soortnaam purpureum betekent "purperkleurig". De paarse korstzwam werd vroeger tot het genus Stereum gerekend en Stereum purpureum genoemd. Maar volgens moderne inzichten zijn de paarse en de gele korstzwam (Stereum hirsutum) niet verwant. Ze worden nu in afzonderlijke orden van het schimmelrijk geplaatst (2).

Vruchtlichamen van de paarse korstzwam zijn taai en leerachtig en daarom niet eetbaar (1). De paddenstoel is gebruikt om het uitlopen van ongewenste en invasieve boomsoorten (zoals de Amerikaanse vogelkers in Nederlandse bossen) te voorkomen en deze soorten biologisch te bestrijden (4,8,9). Vergelijkbare experimenten zijn uitgevoerd in Duitsland (13), Zwitserland (4), Finland (10,11), Canada (4,5) en Nieuw Zeeland (4).

Wij hebben fraaie exemplaren van de paarse korstzwam aangetroffen aan de westrand van het Smitpark (op de stam en aan de stamvoet van een oude knotwilg). Kleinere exemplaren zaten eens op dode stobben aan de oostrand van het park. We zagen de paddenstoel ook dikwijls buiten Zuidhorn: op het terrein van de gasopslag in Grijpskerk, in het dorpsbos van Oldekerk, en in het Diepsterbos in het Lauwersmeergebied.

1. Chondrostereum purpureum. Document op fichasmicologicas.com.
2. Chondrostereum purpureum. Document op en.wikipedia.org.
3. Coates D, Rayner ADM (1985) Fungal population and community development in cut beech logs. I. Establishment via the aerial cut surface. New Phytol 101:153-171.
4. De Jong M (2000) The BioChon story: deployment of Chondrostereum purpureum to suppress stump sprouting in hardwoods. Mycologist 14:58-62.
5. Gosselin L, Jobidon R, Bernier L (1999) Environmental fate studies relating to the use of Chondrostereum purpureum as a bioherbicide. Proc X Int Symp Biol Contr Weeds (Bozeman, Montana, USA), pp.707-708.
6. Loodglans (Stereum purpureum). Document op bongerdgroteveen.nl (website over historische fruitrassen).
7. Loodglansziekte (Chondrostereum purpureum) (2015) Document op beterebomen.nl.
8. Paarse korstzwam. Document op nl.wikipedia.org.
9. Scheepens PC, Hoogerbrugge A (1989) Control of Prunus serotina in forests with the endemic fungus Chondrostereum purpureum. Proc VII Int Symp Biol Contr Weeds (Rome, Italy), pp.545-551.
10. Uotila A, Penttinen H, Salingre G (2006) Chondrostereum purpureum a potential biocontrol agent of sprouting. Forestry Research Report, Helsinki University, Helsinki, Finland.
11. Vartiamäki H., Hantula J, Uotila A (2009) Susceptibility of silver birch pruning wounds to infection by white-rot fungus (Chondrostereum purpureum), a potential bioherbicide. Silva Fennica 43:537-547.
12. Violetter Knorpelschichtpilz Chondrostereum purpureum. Document op tintling.com.
13. Violetter Knorpelschichtpilz. Document op de.wikipedia.org.
14. Wall RE (1986) Pathogenicity of Chondrostereum purpureum to yellow birch. Plant Disease 70:158-160.