Rimpelende melkzwam

De rimpelende melkzwam is een heel algemeen voorkomende, middelgrote paddenstoel (diameter tot 5 cm), die in nauwe samenwerking (ectomycorrhiza) leeft met verschillende soorten loof- en naaldbomen (11). De hoed van de paddenstoel spreidt zich snel uit waarbij hij een trechtervormig ingedeukt centrum krijgt. In het midden van dat centrum kan een kleine papil aanwezig zijn. De kleur van de hoed is bleek oranje tot helder oranjebruin. In zeldzame gevallen kunnen er vlekken of vage zoneringen aanwezig zijn. De hoedrand vertoont - vooral bij uitgedroogde exemplaren - radiale rimpels en groeven. De plaatjes aan de onderzijde van de hoed zijn aanvankelijk witachtig maar worden later vleeskleurig of bleek kaneelkleurig. Ze staan dicht bijeen en zijn aangehecht aan de steel. De steel heeft ongeveer dezelfde kleur als de hoed. Bij oude exemplaren wordt hij hol en breekbaar. Het melksap is wit en waterig, maar neemt (wanneer men het op een papieren zakdoekje laat opdrogen) langzaam een geelachtige kleur aan (8,10). Het smaakt aanvankelijk mild, maar wordt na enkele minuten prikkelend bitter en scherp (8,10). Oude exemplaren van de rimpelende melkzwam geven dikwijls geen melksap meer af (5,8). Volgens een Duitse website groeit de paddenstoel in het laagland vooral in loofbos (berken, elzen, eiken) op zure grond, maar in het middel- en hooggebergte vooral in gemengd bos en sparrenbos (5). In Noord Duitsland schijnt hij ook voor te komen bij geoorde wilg, grauwe wilg en laurierwilg (7). Volgens een recent verschenen artikel is de aanwezigheid van de rimpelende melkzwam een indicatie dat er in de omgeving geen mycelia van stekelzwammen aanwezig zijn (3). Nu hadden we die laatste in Zuidhorn ook niet verwacht...

Lactarius theiogalus is een synoniem van Lactarius tabidus (11). De soortnaam theiogalus is afgeleid van het woord theion dat "zwavel" en het woord gala dat "melk" betekent. Deze heeft betrekking op het verkleuren van het melksap. De Duitse bijnaam "Milder Schwefel-Milchling" houdt hiermee ook verband (4). De soortnaam tabidus betekent "vervallen", "vergaan" of "verweerd". De rimpelende melkzwam kan gemakkelijk met verwante melkzwammensoorten worden verwisseld en de verwantschappen binnen deze groep van paddenstoelen zijn nog niet volkomen opgehelderd (6,9).

Rimpelende melkzwammen zijn niet eetbaar. Uit de paddenstoel is een vetzuur geïsoleerd met 18 koolstofatomen en een keto-groep op de 6-positie (6-oxooctadecanoic acid). Dit vetzuur staat sindsdien bekend als "lactaric acid" of "lactarinic acid", een verwijzing naar de genusnaam Lactarius (1). De paddenstoel kan radioactief cesium uit de omgeving in zijn vruchtlichamen ophopen (2 ).