Rode kalksteenkorst

Rode kalksteenkorst is een korstmos met een (bleek)grijs, grijsgroen tot groen thallus dat in veldjes kan zijn opgesplitst en soms ook bijna helemaal kan ontbreken. Oranje tot bruinoranje, platte tot bolle, uitpuilende, randloze apotheciën met een diameter van 0,5 tot 1,2 mm zijn altijd aanwezig (2,7-9). Dit korstmos groeit op grafzerken, dijkbeschoeiingen, cement, tufkrijt en rotsen van kalksteen (3,5,6). In het verleden kwam het ook veel voor op asbestdaken (10). Als typische groeiplaatsen in het Sauerland worden opgegeven: beschaduwde rotsen in bossen, en vochtige oude stoepranden op begraafplaatsen (5). Rode kalksteenkorst rukt naar het noorden op, en is nu zelfs te vinden in het noordoosten van Groenland (3). Op Spitsbergen was rode kalksteenkorst samen met de (in Nederland uitgestorven) waterkalkstippelkorst (Polyblastia cupularis) de eerste korstmossoort die gesteente koloniseerde nadat een gletsjer zich had teruggetrokken (11). De oranje kleur van de apotheciën is te wijten aan de aanwezigheid van de chemische stof anthrachinon (9).

Protoblastenia komt van het Griekse prootos (eerst, vooraan), blastos (knop, spruit, loot) en een achtervoegsel dat een gelijkenis aangeeft (de apotheciën hebben de vorm van knopjes). Rupestris komt uit het Latijn en betekent “op rotsen”. Biatora rupestris , Blastenia rupestris, Lecanora irrubata, Lecidea rupestris , Placodium rupestre, en Verrucaria rupestris zijn synoniemen van Protoblastenia rupestris (1).

1. Association Française de Lichénologie. Protoblastenia rupestris (Scop.) Steiner. Document op www.afl-lichenologie.fr.
2. Felden-Triebflechte. Document op www.123pilze.de.
3. Gérault A. Protoblastenia rupestris (Scop.) J.Steiner. Document op www.lichensmaritimes.org.
4. Hansen ES (2013) Notes on some new and interesting Greenland lichens with particular emphasis on high arctic taxa. Botanica Lithuanica 19:149-156.
5. Krain V, Daniëls FJA (2003) A comparative study of the lichen floras of calcareous substrata in graveyards with natural limestone rocks in north-eastern Sauerland, Germany. Bibliotheca Lichenologica 86:369-379.
6. Kruijsen B, Timmerman H (2013) Mossen en korstmossen van een oude zeemuur: De Spaarndammerdijk bij Halfweg. Buxbaumiella 98:45-52.
7. Protoblastenia rupestris. Document op www.dorsetnature.co.uk [Dorset Nature].
8. Protoblastenia rupestris. Document op www.irishlichens.ie [Irish Lichens].
9. Protoblastenia rupestris. Document op fungi.myspecies.info [Fungi of Great Britain and Ireland].
10. Spier JL (2003) Lichenen op asbestdaken. Buxbaumiella 63:16-20.
11. Wietrzyk P, Wegrzyn M, Lisowska M (2016) Vegetation diversity and selected abiotic factors influencing the primary succession process on the foreland of Gåsbreen, Svalbard. Polish Polar Research 37:493-509.