Rookzwam (Bjerkandera fumosa)

Rookzwam Smitpark bovenRookzwam Smitpark zijaanzichtRookzwam boven 2Rookzwam onder

De rookzwam groeit meestal op dode (1,3,4), soms ook op sterk verzwakte maar nog levende (1,9) stronken, stammen en stobben van allerlei soorten loofbomen, o.a. wilgen, populieren, essen, esdoorns, en beuken. In zeldzame gevallen ook op naaldbomen (2,8). De paddenstoel veroorzaakt witrot. Hij komt voor in bossen, parken, boomgaarden, en tuinen, ook op bomen langs wegen en in struikgewas langs rivieroevers (8). Sinds 1970 is de soort in Nederland sterk in aantal toegenomen.  De vruchtlichamen groeien meestal dakpansgewijs boven elkaar. Ze kunnen 10 tot 15 cm breed en 4 tot 8 cm diep worden bij een dikte van 2 tot 3 cm (maar blijven dikwijls kleiner). De bovenzijde is okerkleurig tot koffiebruin, fluwelig, en mat met een scherpe, golvende, bleke rand. Aan de onderzijde van de hoed zijn er ronde tot hoekige poriën van 0.2 tot 0.4 mm aanwezig (8). De poriënlaag is wittig tot cremekleurig en bij beschadiging bruin verkleurend. Volgens velen heeft de paddenstoel een anijsgeur (10).

Naam
De genusnaam Bjerkandera verwijst naar Clas Bjerkander (1735-1795), een Luthers predikant, meteoroloog, botanicus en entomoloog die studeerde aan de universiteit van Uppsala. De Latijnse soortnaam fumosa betekent "rookgrauw" of " berookt".

Eetbaarheid/nut
Vruchtlichamen van de rookzwam zijn voor mensen niet eetbaar. Wel fungeren zij als voedselbron voor allerlei soorten kevers, o.a. het minuscule torretje Dacne bipustulata (6). De rookzwam kan evenals andere schimmels die hout afbreken organohalogeenverbindingen produceren (7).

Waar gevonden
Wij hebben rookzwammen aangetroffen op dode rechtopstaande stronken in het westelijke deel van het Smitpark. Ook zagen we de paddenstoel in het Dorpsbos in Oldekerk (Gr.).

Literatuur
1. Abeja (2014) Bjerkandera fumosa (Pers.: Fr.) Karst, Graugelber Rauchporling. Document op pilzforum.eu (zeer goede beschrijving van onderscheid tussen B.fumosa en B.adusta).
2. Bernicchia A, Savino E, Pérez Gorjón S (2007) Aphyllophoraceous wood-inhabiting fungi on Pinus spp. in Italy. Mycotaxon 101:5-8.
3. Emberger G (2008) Bjerkandera fumosa. Document op messiah.edu/oakes/fungi_on_wood.
4. Graugelber Rauchporling, Bartloser Porenschwamm (2014). Document op 123pilze.de.
5. Rayner ADM, Hedges MJ (1982) Observations on the specificity and ecological role of Basidiomycetes colonizing dead elm wood. Trans Br mycol Soc 78:370-373.
6. Schigel DS (2011) Polypore-beetle associations in Finland. Ann zool Fennici 48:319-348.
7. Swarts HJ, Verhagen FJM, Field JA, Wijnberg JBPA (1998) Identification and synthesis of novel chlorinated p-anisylpropanoid metabolites from Bjerkandera species. J Nat Prod 61:1110-1114.
8. Szaroporka odymiona. Document op pl.wikipedia.org.
9. Tanchaud P (2013) Bjerkandera fumosa (Pers.:Fr.) Karsten. Document op mycocharentes.fr.
10. Tiberius B, Catalin T (2012) Culture description of some spontaneous lignicolous macromycetes species. J Plant Developm 19:83-97.

Terug naar de soortenlijst