Speenkruidbrand parasiteert op speenkruid. Door de aantasting ontstaan er witachtige vlekken met een doorsnee van 1 tot 3 (max.5) mm, aan weerszijden van de bladeren (2,5). Aanvankelijk vormt de schimmel conidiën: langgerekte, cylindrische (spoelvormige) ongeslachtelijke sporen met oliedruppels erin (6,7,9,10). Volgens een Engels artikel breken de conidiën af, maar worden er 's nachts uit de witte vlekken ook langgerekte ballistosporen actief afgeschoten (4). Dit witte-vlek stadium van de parasiet wordt de anamorf genoemd. Later verkleuren de vlekken van wit tot geelachtig bruin en begint de schimmel teliosporen (brandsporen) te vormen. Die zijn niet langgerekt maar vrijwel bolvormig en helder doorzichtig tot (licht) geelbruin van kleur. Teliosporen blijven tijdens de winter in leven; ze hebben een dikke wand die de inhoud tegen kou en uitdroging beschermt. Volgens deskundigen is de schimmel niet alleen in het blad, maar in alle delen van de plant aanwezig, dus ook in de broedbolletjes die speenkruid pleegt te vormen, en kan hij zich zowel verspreiden door middel van zijn conidiën en teliosporen, als door zaad van de plant te infecteren (7). Van speenkruid worden soms planten aangetroffen die niet alleen door speenkruidbrand maar ook door andere schimmels aangetast zijn, zoals speenkruidroest (Uromyces ficariae), Uromyces poae en Peronospora ficariae. Gezamenlijke infecties door een brand en een roest komen regelmatig voor (3).

Het woord "brand" is de aanduiding van een groep schimmels (de orde van de Ustilaginales) die op vaatplanten parasiteren. Ze worden "branden" genoemd omdat de rijpe sporen van de meeste soorten zwart van kleur zijn en eruit zien als roet. In het geval van speenkruidbrand is dit echter niet van toepassing, want de sporen van deze soort zijn licht van kleur. In Iran is een afwijkende soort ontdekt, Entyloma majewskii, die zowel in morfologisch als moleculair-biologisch opzicht van E. ficariae verschilt (8). Entyloma ranuncili is een synoniem van Entyloma ficariae. De soortnaam ficariae betekent "van speenkruid", de genusnaam Entyloma "naar binnen gerolde rand" (of kant). De precieze verwantschap tussen Entyloma soorten die op planten uit de Ranonkelfamilie parasiteren, en andere vertegenwoordigers van het genus Entyloma is nog onduidelijk (1).