Vals_dooiermos

Vals dooiermos groeit op de schors van loofbomen en op houten hekpalen, op goed belichte plaatsen. Dit korstmos is stikstofminnend (1), warmteminnend (4), en tamelijk goed bestand tegen luchtvervuiling. Het is daardoor zelfs aanwezig in de buitenwijken van grote steden (5). In zeldzame gevallen kan het zich op gesteente of beton vestigen. Een bijzonder biotoop waarin dit korstmos veel blijkt voor te komen is bovenop de kunststof afdekkappen van straatlantaarns (10). Het thallus ziet er uit als min of meer afgeronde kussentjes van minder dan 1 cm doorsnee, die bestaan uit kleine, handvormige lobben van 0,5 tot 2 mm breed. De bovenkant is groengeel en de onderkant is witachtig, met weinig rhizinen. Apotheciën zijn zeldzaam of gering in aantal, en iets donkerder van kleur dan het thallus. Ze bestaan uit een plat schijfje met een permanente, duidelijk zichtbare rand (1,2,4). De structuren van secundaire plantenstoffen in vals dooiermos zijn vastgesteld met behulp van kernspinresonantie (NMR) spectroscopie (3,7).

Candelaria is afgeleid van het Latijnse woord candela (kaars). Dit heeft betrekking op de “wasgele” tint. Concolor betekent: “dezelfde kleur”. Het thallus van dit korstmos heeft overal dezelfde kleur (1). Caloplaca laciniosa, Candelaria laciniosa, Candelaria vulgaris, Lecanora candelaria, Lecanora concolor, Physcia candelaria en Xanthoria concolor zijn synoniemen van Candelaria concolor (1). Sinds enige tijd is vals dooiermos binnen Europa in twee soorten opgesplitst: Candelaria concolor s.s. en Candelaria pacifica (6,9). Hoe vaak de laatste soort in Nederland en Engeland (8) voorkomt is vooralsnog onduidelijk. In Scandinavië bleek Candelaria pacifica veel algemener te zijn dan Candelaria concolor (11). In Zwitserland is het omgekeerde het geval (12).

Wij hebben vals dooiermos gevonden op de stam van oude loofbomen (populieren, wilgen) op de wierde van Toornwerd (Gr.). Het korstmos beslaat daar een groot oppervlak. Op eiken langs het doodlopende stuk van de oude Friese Straatweg en op wegbomen langs de Izarstraat in Zuidhorn groeit vals dooiermos ook, samen met heksenvingermos. In Briltil (Gr) groeit dit korstmos op de stam van leibomen die tussen een onverhard wandelpad en een vijver (met windrichtingsmeter) aangeplant zijn. Ook in de tuinen van Appeltern (Gelderland) vonden we de soort, op laanbomen.