Vuurzwammetje

Het vuurzwammetje is een kleine wasplaat (diameter < 4 cm) met een enorm intense vuurrode kleur. Toch kan men de paddenstoeltjes gemakkelijk over het hoofd zien, vanwege hun kleine afmetingen en het feit dat ze tussen mos en kruiden op de grond verscholen kunnen zijn. De functie van de felle kleur van sommige paddenstoelen, waaronder het vuurzwammetje, is onbekend. Mogelijk heeft deze een signaalfunctie en beschermt het vruchtlichaam tegen betreding (5). In Europa groeit de soort in grasland, op zandige heiden en in onbemeste wegbermen (1,3). Op andere continenten (N.Amerika, Australië) verschijnt hij juist in bossen (7,9). De hoed is aanvankelijk bol, maar spreidt zich later uit en krijgt dan een ingedeukt centrum en golvende randen. De bovenzijde van de hoed is bedekt met kleine schubjes (hoewel die er bij regenachtig weer afgespoeld kunnen zijn). De plaatjes zijn oranje en breed aangehecht aan de steel, ze staan vrij ver uiteen en hebben soms inkepingen. Het paddenstoeltje groeit dikwijls in de buurt van muizenoor (Hieracium pilosella) (9), in Zuidhorn ook bij oranje havikskruid (Hieracium aurantiacum). Het mycelium gaat mogelijk een verbintenis aan met de wortels van deze planten (4). In Australië schijnt het vuurzwammetje ook geassocieerd te kunnen zijn met bepaalde levermossen (8) en in Polen met de lijsterbes (10).

Hygrocybe betekent "vochtig hoofd", dit heeft betrekking op het doorgaans vochtige hoedoppervlak. De soortsnaam miniata betekent niet "erg klein" zoals op een Engelse website wordt beweerd (4), maar "menierood". De Nederlandse naam "vuurzwammetje" heeft betrekking op de intens rode kleur, evenals de Engelse naam "vermillion waxcap". Wasplaat slaat op de structuur van de plaatjes aan de onderzijde van de hoed die doet denken aan stearine of was van een kaars.

Vuurzwammetjes schijnen eetbaar te zijn, maar vanwege hun zeldzaamheid en geringe afmetingen mogen ze beslist niet voor consumptie verzameld worden. In Noord Amerika worden vuurzwammetjes gegeten door grijze en bruine eekhoorns (2).

Vuurzwammetjes verschijnen elk najaar in groot aantal in natuurpark De Oeverlanden langs de Fanerweg, tussen mos in schraal grasland, bij gagel en berken.

1. Cuesta Cuesta J, Rodríguez NS. Hygrocybe miniata. Láminas de Hongos (webdocument).
2. Fogel R, Trappe JM (1978) Fungus consumption (mycophagy) by small animals. Northw Sci 52:1-31.
3. Groenendaal M (2004) De Hoornderwegberm op Texel. Coolia 47:169-172.
4. Halbwachs H, Dentinger BTM, Detheridge AP, Karasch P, Griffith GW (2013) Hyphae of waxcap fungi colonise plant roots. Fungal Ecol 6:487-492.
5. Houter A (2004) Over geuren en kleuren. Coolia 47:83-85.
6. Hygrocybe miniata (Fr.) P. Kumm. - Vermillion Waxcap. Webdocument op www.first-nature.com.
7. Kuo M (2007) Hygrocybe miniata. Webdocument op www.mushroomexpert.com.
8. Lepp H (2002) Mycologists and bryophytes. Australasian Mycologist 21:76-78.
9. Milburn J a.o. Hygrocybe miniata. Webdocument op en.wikipedia.org.
10. Ronikier A, Borgen T (2010) Notes on Hygrocybe subsection squamulosae from

Poland

. Pol Bot J 55:209-215.